चैत्र १५ -हातमा सर्टिफिकेट छ, तर साथमा जागिर छैन । गाउँठाउँमा बसेर खेती र व्यवसाय गर्न गाह्रो छ, शहर गएर व्यवसाय गर्न पूँजी छैन । वैदेशिक रोजगारीमा पनि धेरैले दुःख पाएका छन् भन्ने सुनेकाले ऋण खोजेर त्यतातिर जान पनि आँट छैन ।
न पूँजी, न आँट । न जागिर, न व्यवसाय । यस्तो पाराले गर्जो कसरी टार्ने र आयआर्जन बढाउने भन्ने चिन्ताले पिरोलिएका बेरोजगार युवालाई सरकारले ठूलो आशा देखाइदियो, अब देशभित्रै रोजगारी, रोजगारी नहुनेलाई बेरोजगार भत्ता ।
काम गर्ने उमेर समूहका सबै नेपालीलाई रोजगारी दिने महत्वाकांक्षी योजनाअनुसार बेरोजगार फारम पनि खुलेको छ । बेरोजगार युवाले यही चैत महिनाभर आफ्नो वडा कार्यालयमा गएर फारम भर्न सक्छन् । धेरै वडा कार्यालयमा यसरी फारम भर्ने युवाहरुको चहलपहल पनि बढेको छ । फारम भरिसकेपछि कि काम पाइन्छ, नभए भत्ता लिन पाइन्छ भन्ने युवाहरुको आश छ ।
देशभित्रै रोजगारीको आशा देखाए पनि सरकारले नेपालीको मुख्य आकर्षण रहेका देशमा रोजगारीको आकर्षक बाटो पनि खोलि राखेकै छ । अथवा देशमा काम गरौं कि विदेश जाउँ भनेर बेरोजगार युवा अलमल्ल पर्न थालेका छन् ।
भर्खरै मात्र जापानसँग श्रम समझदारीमा हस्ताक्षर भएको छ । लामो समयदेखि बन्द रहेको मलेसियाको रोजगारी अब केही दिनमै खुलाउने सरकारको तयारी छ । अनि यहीबेला कोरियन भाषा परीक्षाको आवेदन पनि खुलेको छ ।
कोरियन भाषा परीक्षाको आवेदन खुल्नेबित्तिकै सडकमा युवाहरुको लाइन लाग्यो । अनलाइनमार्फत फारम भर्न सकिने भए पनि धेरैले यो व्यवस्थाबारे मेसो पाएनन् । अघिल्ला वर्षहरुजस्तै धेरै युवा खानु न सुत्नुसँग रातभरि लाइनमा उभिए । बेरोजगारको फारम भर्नेभन्दा कोरियन भाषा परीक्षाको आवेदन दिने युवाहरुको संख्या बढी छ । अब जापानको आकर्षण पनि यसैगरी बढ्ने पक्का छ ।
प्राथमिकता देश कि विदेश ?
सम्वृद्धि वर्तमान सरकारको लक्ष्य मात्र होइन, देशकै आवश्यकता पनि हो । अब अरु सबै कुरा छोडेर देशमा आर्थिक सम्वृद्धि र विकास निर्माणका काम अघि बढाउन ढिलो भैसकेको छ । दक्ष युवाबिना सम्वृद्धि र विकास सम्भव पनि छैन ।
सम्वृद्धिको नारा लगाउने सरकारले पनि यो कुरा राम्रैसँग बुझेको छ । योसँगै सरकारले पाँच वर्षभित्र बाध्यात्मक वैदेशिक रोजगारीको अन्त्य गर्दै देशभित्रै कामको वातावरण बनाउने योजना पनि अघि बढाएको छ । यसै योजनाअनुसार प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम र योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा योजना सुरु भएको हो ।
निकै तामझामका साथ सामाजिक सुरक्षा योजनाको घोषणा हुँदा अब कामको सुरक्षा र श्रमको सम्मान हुन्छ कि भन्ने धेरैले आशा गरे । यो आशा अझै पनि मरिसकेको छैन । तर धेरै रोजगारदाता सामाजिक सुरक्षा योजनामा सहभागी भैसकेका छैनन् ।
सामाजिक सुरक्षा योजनामा सहभागी नहुने रोजगारदातालाई सरकारले कहिलेसम्म र कसरी सहभागी गराउँछ भन्ने अन्योल बाँकी नै छ । अनि यो योजनाबाट सबै क्षेत्रका श्रमिकले कहिलेदेखि फाइदा लिन सक्छन् भन्ने पनि स्पष्ट छैन ।
सरकारले प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रममा पनि युवाको आकर्षण बढाउनसकेको छैन । सरकारी योजनाअनुसार काम हुने हो भने बेरोजगार सबै युवाले आफ्नै गाउँठाउँमा काम पाउँछन् । यस्ता युवालाई काम दिन सरकारले रोजगार संयोजक खटाइसकेको छ ।
आफू बेरोजगार हो भन्ने प्रमाण पुर्याउन सके सरकारले कि काम दिन्छ, नभए बेरोजगार भत्ता । कार्यक्रम यति आकर्षक हुँदा पनि धेरै युवा किन विश्वस्त हुन सकेका छैनन् त ?
कारण स्पष्ट छ – जसरी जापान, कोरिया, मलेसिया लगायत देशमा काम गरेअनुसार पैसा कमाउन सकिन्छ, नेपालमा बसेर कमाउन सकिंदैन । अनि अहिले वडा कार्यालयमा बेरोजगारको फारम भर्नेबित्तिकै काम पाइन्छ कि पाईँदैन, पाइए पनि कस्तो पाइन्छ भन्ने टुंगो छैन ।
मिलन तिमिल्सिना ujjyalo
